Czy ekonomiści są nieomylni? Podstawowe założenia, błędy poznawcze i cherry picking.

Standardowy pogląd większości dzisiejszych ekonomistów jest taki, że ekonomia jest pozytywną, wolną od wartości nauką, w której nie ma miejsca na jakiekolwiek osądy wartościujące. Chcielibyśmy, żeby tak było. Jednak ekonomiści także są ludzi i podlegają pewnym myślowym schematom. Błąd poznawczy pojawia się, gdy dana osoba podejmuje nieprzemyślaną decyzję – często wynika z wcześniejszych preferencji i głęboko zakorzenionych przekonań. Czy poznanie obiektywne jest możliwe? Jest to sprawa wątpliwa. Zawsze mamy jakieś przedsądy, które warunkują nasze myślenie o świecie. Błędy poznawcze są często wynikiem prób uproszczenia przetwarzania informacji przez mózg. Nikt z nas nie jest nieomylny.

Tendencja poznawcza oznacza, że ​​jednostki odchodzą od racjonalnego wyboru i są pod wpływem czynników pozaekonomicznych, takich jak emocje i zakorzenione głęboko w światopoglądzie opinie. Nawet ekonomiści nie są wolni od uprzedzeń. Mogą się one przejawiać w wybiórczym podejściu do danych statystycznych. Wybiera się wtedy tylko te dane, które mogą być przydatne przy uzasadnianiu założonej teorii.

W psychologii działanie to nazywa się “dobieraniem argumentów pod tezę” i wiele wskazuje na to, że tego typu zachowanie obecne jest w każdej dziedzinie nauki bez względu na to, jak wielkie są jej roszczenia do obiektywności. Mówi się na to “cherry picking”. Pojęcie to ma negatywną konotację, ponieważ praktyka ta lekceważy, pomija lub bezpośrednio tłumi dowody, które mogą prowadzić do pełnego obrazu. Cherry picking odnosi się do wybierania informacji, które wspierają określone stanowisko, zwykle kontrowersyjne, przy jednoczesnym ignorowaniu istotnych sprzecznych dowodów.

Mamy z tym do czynienia także w ekonomii. Na przykład ekonomista, który popiera obniżki podatków, jest bardziej skłonny skoncentrować się na danych ekonomicznych, które wspierają jego twierdzenie o tym, że podatki są szkodliwe.

Każdy ekonomista opiera się na określonym etapie wstępnych założeń, które kierują jego działaniami. Wybiórczość ma swoje dobre i złe strony. Czasem ułatwia podjęcie decycji. A jest to ważna część ekonomii. W rzeczywistości ekonomia jest niezwykle ważnym przedmiotem, ponieważ jest nauką o dokonywaniu wyborów. Mówiąc dokładniej, jest to nauka i praktyka dokonywania wyborów w świecie ograniczonych zasobów. Niestety czasem także nasza wiedza jest ograniczona. Ekonomiści nie są tu wyjątkiem. Świadczy o tym między innymi historyczna nieumiejętność ekonomistów do przewidywania kryzysów finansowych.

By tworzyć dobre przewidywania, trzeba uwzględniać całość dostępnych danych. Wybiórcze traktowanie rzeczywistości ekonomicznej może doprowadzić do złych skutków. Pomijanie pewnych aspektów zjawisk gospodarczych może być opłakane w skutkach.