Współczesne państwo dobrobytu – czy państwo opiekuńcze ma jeszcze jakiś sens?

Organizacja gospodarcza jest podstawowym czynnikiem wpływającym na dobrostan obywateli. Państwo opiekuńcze, nazywane też państwem dobrobytu, to pojęcie rządu, w którym państwo lub ugruntowana sieć instytucji społecznych odgrywa kluczową rolę w ochronie i promocji dobrobytu ekonomicznego i społecznego obywateli.

„Państwo opiekuńcze” często odnosi się do idealnego modelu świadczenia, w którym państwo przejmuje odpowiedzialność za zapewnienie obywatelom wszechstronnej i powszechnej opieki. Państwo opiekuńcze w tych krajach jest wtedy systemem ochrony socjalnej, a nie systemem zarządzanym przez rząd.

Nowoczesne państwa opiekuńcze obejmują kraje nordyckie (Norwegia, Dania, Islandia, Szwecja i Finlandia), Niemcy, Francję i Holandię. Rozwinięte państwa opiekuńcze dzielą się na trzy grupy; Liberałowie, socjaldemokraci i konserwatyści. Każdy z tych modeli oferuje nieco inny kształt organizacji społecznej. Charakterystyczny jest przykład Finlandii, która łączy ideę państwa dobrobytu z rozwijającym się społeczeństwem informacyjnym.

To, w jaki sposób Finlandia odpowiada na wyzwania współczesności, jest ciekawym ukazaniem wymiaru społecznego technologiczno-ekonomicznego rozwoju. Nie musi on prowadzić do pogłębiania rozwarstwienia społecznego, tak jak ma to miejsce w USA.

Fiński model państwa opiekuńczego opiera się na zbiorowej ochronie siły roboczej i trosce o prawa pracownicze. W sytuacji, gdy dominuje sieciowe, czasowe zatrudnienie i powszechna jest indywidualizacja umów o pracę i niski poziom uzwiązkowienia jest to duże wyzwanie. Jednak taki jest skutek przemian w społeczeństwo informacyjne. Czy musi to pozostawać w sprzeczności z państwem dobrobytu?

Finlandii udaje się łączyć zbiorową ochronę pracy z elastycznością zatrudnienia. Mimo tych przemian wszystkie kraje skandynawskie wyróżniają się zaskakująco wysokim poziomem uzwiązkowienia, a stosunki przemysłowe są w dużym stopniu oparte na zbiorowych negocjacjach między pracownikami, pracodawcami i rządem.

Welfare state pozostaje silnie powiązane z rozwojem gospodarki informacyjnej. Podstawą finansowania są wysokie podatki, z których opłacane są programy wspierające wysoką jakość życia, mające na celu walkę ze strukturalnym wykluczeniem. Technologie informacyjne stosowane są w takich sektorach jak ochrona zdrowia i edukacja. Rząd tworzy platfromę dla obywatelskich inicjatyw.

Przykład Finlandii to ewenement. Głównymi zaletami państwa opiekuńczego jest to, że zapewnia ono większy poziom równości wśród swoich obywateli i zapobiega niepotrzebnym trudnościom. Zapewnienie sieci wsparcia społecznego chroni ludzi przed chorobami, głodem i ogólną nędzą. Pozwala wszystkim żyć na bardziej równym poziomie niezależnie od ich wartości rynkowej.